قطره آتروپین برای توقف ضعیفی چشم

قطره‌های آتروپین برای توقف ضعیفی چشم:

ضعیفی چشم از نوع نزدیک بینی (myopia) یکی از شایع‌ترین انواع عیوب انکساری چشم است که در فرد دارای این اختلال، فاصله‌های دور را تار مشاهده می‌کند و فاصله‌های نزدیک‌تر را واضح می‌بیند. نزدیک بینی از شایع‌ترین انواع عیوب انکساری در دنیا شناخته می‌شود. شیوع این نوع اختلال در برخی کشورهای آسیایی تا ۷۰ درصد جمعیت نیز گزارش شده است که با این میزان فراوانی در جامعه، به عنوان شایع‌ترین نوع ضعیفی چشم قلمداد می‌شود. شیوع نزدیک بینی در چین، مالزی، تایوان، ژاپن و ایران در مقایسه با خیلی از کشورهای دنیا بیشتر است. بالا بودن شیوع این اختلال باعث شده است تحقیقات خیلی زیادی در زمینه کنترل پیشرفت و کاهش شیوع آن در دنیا انجام بگیرد.

نزدیک بینی پاتولوژیک حالت خطرناکی از عیب انکساری نزدیک بینی است که در نهایت منجر به نابینایی تدریجی فرد می‌شود. معمولا اگر میزان شماره نزدیک بینی چشم از ۸ نمره بیشتر شود این اختلال از حالت ساده به حالت پاتولوژیک تبدیل می‌شود. در این حالت نازک شدن بیش از اندازه شبکیه و قسمت‌های عصبی چشم باعث شروع تدریجی نابینایی می‌شود و دید بیمار به طور تدریجی کاهش پیدا می‌کند به طوری که با عینک و لنز نیز دیگر دید کامل را تجربه نخواهد کرد. زوال تدریجی بافت شبکیه چشم و همچنین تغییراتی در عصب بینایی کم کم شروع می‌شود و با پیشرفت تدریجی نمره چشم این آسیب‌ها شدیدتر می‌شود و در نهایت عملکرد قسمت‌های مهم شبکیه کامل مختل شده و ماهیت بافت از بین می‌رود. شایان ذکر است که هیچگونه درمان دارویی یا جراحی برای جبران این اختلالات وجود ندارد و دید از دست رفته قابل برگشت نخواهد بود. بنابراین مهمترین اقدام برای پیشگیری از نابینایی افراد نزدیک بین این است که در اسرع وقت قبل از شروع روند بیماری‌زایی این نوع از ضعیفی، جلوی پیشرفت آن گرفته شود و در درجات پایین متوقف شود.‌

قطره‌های رقیق شده آتروپین یکی از جدیدترین و مؤثرترین روش‌های درمانی پیشرفته برای توقف یا کاهش پیشرفت نزدیک بینی چشم است که اثرات قابل توجهی در این فرایند ایجاد می‌کند.‌  مهمترین موضوعی که در این نوع درمان حائز اهمیت می‌باشد تنظیم دقیق غلظت یا دوز آتروپین در این قطره‌ها می‌باشد. قطره آتروپین که به طور رایج در داروخانه‌های ایران موجود است معمولا دوز ۰/۵ یا ۱ درصد دارند که برای بحث توقف نزدیک بینی مطلقاً قابل استفاده نیستند‌. این قطره‌ها توسط معاینه‌گر، بر اساس سن فرد، میزان نزدیک بینی فرد و میزان پیشرفت نمره در هر شش ماه رقیق‌سازی می‌شوند و یک قطرۀ رقیق شدۀ آتروپین، به بیمار داده می‌شود که از آن استفاده کند. غلظت قطره‌های رقیق شده آتروپین معمولاً بین ۰/۰۱ تا ۰/۱ درصد می‌باشد که براساس شرایط هر بیمار یک غلظت خاص تعیین شده و تجویز می‌گردد. در خیلی از کشورهای آسیایی این قطره‌ها به صورت تولید کارخانه‌ای نیز موجود می‌باشد اما در ایران در حال حاضر دسترسی به آنها وجود ندارد. البته رقیق‌سازی در کلینیک مزیتی که دارد این است که به معاینه‌گر این امکان را می‌دهد که غلظت مناسب با شرایط بیمار را در هر بیمار تنظیم کند و در دسترس قرار بدهد.

مدت درمان توقف نزدیک‌بینی با قطره‌های آتروپین رقیق‌شده حداقل ۲ سال می‌باشد. در این مدت دو ساله هر روز یک قطره در هر چشم چکانده می‌شود و این کار به طور مرتب ادامه پیدا می‌کند. استفاده از این قطره‌ها به هیچ عنوان نباید‌ خودسرانه توسط بیمار قطع شود و هر گونه تغییری در نحوه استفاده از آنها باید زیر نظر درمانگر انجام گیرد. در طول مدت ۲ سال بیمار هر ۶ ماه مورد معاینه قرار می‌گیرد و وضعیت پیشرفت نزدیک بینی رصد می‌شود.

تاکنون هیچگونه عارضه خاصی با این قطره‌های رقیق شده گزارش نشده است. برخی از بیماران از عوارض احتمالی این قطره‌ها سوال می‌‌کنند و یا از اطرافیان شنیده‌اند که آتروپین ممکن است عوارض داشته باشد یا حتی برخی همکاران تخصصی نیز ممکن است چنین تصوراتی داشته باشند که ضرورت ایجاب می‌کند در این خصوص توضیحاتی داده شود. قطره‌های آتروپین که در داروخانه‌ها موجود است و غلظت ۱ درصد دارند ممکن است عوارضی مانند تاری شدید در دید نزدیک، بی‌حالی، سرگیجه، خواب‌آلودگی و غیره را برای بیمار ایجاد کنند اما نکته اینجاست که قطره‌های درمانی نزدیک بینی غلظت بسیار پایین‌تری دارند و هیچ عارضه‌ای در آن غلظت‌های پایین گزارش نشده و مشاهده نیز نشده است. بنابراین در دوزهای رقیق شده تنها مواردی که ممکن است در شروع درمان متوجه شوید گشاد شدن مردمک چشم‌ها می‌باشد که هیچ اهمیتی ندارد و مشکلی هم ایجاد نمی‌کند.

لازم به ذکر است مزیت‌های درمانی که این قطره‌ها در طولانی مدت ایجاد می‌کنند در مقابل این عوارض جانبی خفیف احتمالی بسیار قابل توجه هستند و استفاده از این قطره‌ها برای جلوگیری از نابینایی احتمالی در آینده به شدت توصیه می‌شود.

در کودکان، نوجوانان و بزرگسالانی که نزدیک بینی پیشرونده دارند استفاده از درمان‌های آتروپین رقیق شده ضرورت پیدا می‌کند. به عبارت دیگر اگر شماره چشم شما هر شش ماه به طور قابل توجه و بیش از ۰/۲۵ افزایش پیدا می‌کند باید تحت درمان قرار بگیرید. قطعاً اگر نزدیک بین باشید اما شماره چشم شما در حال افزایش نباشد و به ثبات رسیده باشد نیازی به این درمان وجود نخواهد داشت. میزان پیشرفت ضعیفی چشم در یک بازه زمانی شش‌ماهه مشخص می‌شود. سرعت پیشرفت نزدیک بینی در بیماران مختلف تفاوت دارد. در برخی افراد ۲ نمره در سال، در برخی ۱ نمره در سال و در برخی ممکن است ۰/۵ نمره در سال پیشرفت نشان دهد. قطعاً روند درمان و غلظت قطره در این افراد براساس سرعت پیشرفت نزدیک بینی متفاوت خواهد بود.

پیام نوید بخش اینکه در کلینیک دکتر اسهرلوس‌ تمامی اقدامات درمانی به روز و پیشرفته در زمینه توقف پیشرفت نزدیک بینی انجام می‌شود. علاوه بر این روش درمانی، لنزهای ارتوکراتولوژی و روش ترکیبی ارتوکراتو-آتروپین تراپی نیز برای توقف ضغیفی چشم در این کلینیک انجام می‌شود و آماده ارائه خدمات به شما عزیزان هستیم.

واژگان کلیدی:

نزدیک بینی، مایوپی، عیوب انکساری، ضعیفی چشم، توقف ضعیفی چشم, آتروپین، آتروپین رقیق شده، آتروپین دوز پایین، ارتوکراتولوژی، آتروپین تراپی، نابینایی، نزدیک بینی پاتولوژیک