سردردهای چشمی و علت بروز آنها

بررسی علل بوجود آمدن سردردهای چشمی

سردرد یکی از علائم رایج و مشترک در اکثر اختلالات و مشکلات بدن است که هر فرد در طول زندگی خود حداقل یکبار آن را تجربه می‌کند. خیلی از بیماری‌ها و اختلالاتی که در یک قسمت از بدن رخ می‌دهد علاوه بر ایجاد علائم درد و ناراحتی در آن قسمت درگیر، ممکن است باعث ایجاد سردرد نیز بشود. الگوی سردرد و ویژگی‌های سردرد در انواع اختلالات با هم تفاوت دارد و تا حدودی بر اساس ویژگی‌های سردرد ممکن است علت‌های احتمالی آن قابل شناسایی باشد.
سردردهای چشمی به سردرهایی گفته می‌شود که عامل آن بیماری‌ها و اختلالات چشمی باشد. این سردردها دارای ویژگی‌های زیر هستند:

۱. این سردردها با انجام کارهای چشمی بیشتر می‌شوند. روزهایی که کارهای چشمی مانند کار با کامپیوتر، مطالعه، موبایل، تماشای تلویزیون و غیره زیاد باشد حملات سردرد بیشتر می‌شود اما در روزهایی که کارهای ریز چشمی کم‌ باشد معمولا سردرد کمتر می‌شود.

۲. محل درد در سردردهای چشمی معمولاً قسمت‌های اطراف چشم و پیشانی می‌باشد و در برخی مواقع ممکن است قسمت پس سری نیز دچار درد شود. باید توجه شود این محل از سردرد فقط مختص سردردهای چشمی نیست بلکه در انواع دیگر سردرد نیز ممکن است اتفاق بیفتد برای مثال سردردهای میگرنی نیز محل مشابه را درگیر می‌کنند. بنابراین صرفاً براساس در نظر گرفتن محل سردرد، چشمی بودن سردرد را به طور قطعی نمی‌توان تشخیص داد.

۳. سردردهای چشمی اغلب اوقات شدت خفیف یا متوسط دارند فقط در برخی موارد خاص ممکن است شدید باشد. سردردهای مربوط به ضعیفی چشم و انحرافات چشم معمولا هیچوقت شدید نیستند و در حد قابل تحمل هستند. سردرد مربوط به حمله حاد بیماری آب سیاه یا گلوکوم جزء شدیدترین انواع سردرد می‌باشد که مربوط به چشم است.

۴. سردردهای چشمی معمولاً از صبح تا شب رفته‌رفته بدتر می‌شوند. این نوع سردردها معمولاً صبح وجود ندارد یا اگر باشد هم خفیف هستند اما هر چه زمان می‌گذرد بیشتر و شدیدتر می‌شود. البته توجه شود اگر فشار کارهای چشمی خیلی زیاد باشد ممکن است اثرات سردردهای مربوط به روز قبل حتی بعد از خواب شبانه نیز کامل از بین نرود و صبح نیز بیمار احساس سردرد کند‌. این در واقع سردرد باقیمانده از سردرد چشمی روز قبل می‌باشد که به آن هنگ‌ اوور چشمی گفته می‌شود.

۵. سردردهای چشمی معمولاً با علائم دیگر از جمله حالت تهوع، استفراغ، سرگیجه شدید و غیره همراه نیستند. فقط یک نوع از سردردهای چشمی با این علائم همراه می‌شود که آن هم سردرد ناشی از بیماری گلوکوم حاد می‌باشد که به دلیل افزایش ناگهانی فشار چشم اتفاق می‌افتد.

۶. سردردهای چشمی همزمان با تشدید مشکلات چشم بیشتر می‌شوند و با کمتر شدن و درمان اختلالات چشمی کمتر شده و از بین می‌رود. برای مثال در بیمارانی که دچار سردرد به دلیل ضعیفی چشم هستند با اصلاح ضعیفی چشم معمولا سردرد از بین می‌رود.

علل ایجاد کننده سردردهای چشمی:
۱. ضعیفی چشم:
همه انواع ضعیفی چشم از جمله دوربینی، نزدیک بینی، آستیگماتیسم و پیرچشمی می‌توانند باعث سردرد شوند‌. احتمال ایجاد سردرد در دوربینی و آستیگماتیسم و پیرچشمی بیشتر از نزدیک‌بینی می‌باشد اما با این وجود در افراد نزدیک بین نیز احتمال رخداد سردرد وجود دارد. برخلاف تصور عمومی، شدت سردرد با شدت ضعیفی چشم ارتباط مستقیم ندارد. در کسانی که ضعیفی چشم در حد خفیف تا متوسط دارند احتمال سردرد و حملات سردرد نسبت به کسانی که ضعیفی چشم شدید دارند بیشتر است. برای مثال اگر کسی ۷ نمره آستیگماتیزم داشته باشد ممکن است خیلی دچار سردرد نشود اما فردی که آستیگماتیزم در حد ۱ تا ۲ نمره دارد معمولا سردردهای بیشتری را تجربه می‌کند‌. سردردهای ناشی از ضعیفی چشم هم در کسانی که عینک نمی‌زنند هم در کسانی که گه گاهی عینک می‌زنند و هم در کسانی که شماره عینک‌شان اشتباه است می‌تواند اتفاق بیفتد. هر گونه اعمال تغییر در عینک و دریافت عینک جدید نیز می‌تواند باعث یک سری سردردهای موقت شود که بعد از عادت کردن به عینک از بین می‌رود.

۲. انحراف چشم:
انحراف چشم چه از نوع مخفی (فوریا) چه از نوع آشکار (استرابیسم یا تروپیا) می‌تواند باعث سردرد شود‌. انحراف چشم در بعضی افراد حالت آشکار دارد به این مفهوم که لوچ بودن و یا چپ بودن چشم‌ها در ظاهر مشخص است. در این افراد اگر انحراف با دوبینی همراه باشد معمولا ایجاد سردرد می‌کند. اما در انحرافات مخفی چشم سردرد خیلی رایج‌تر از انحرافات آشکار می‌باشد. انحراف مخفی در ظاهر چشم مشخص نیست و وضعیت چشم‌ها در ظاهر کاملاً موازی و طبیعی دیده می‌شود و لوچ بودن در چشم وجود ندارد. این نوع انحرافات که عامل بسیاری از سردردهای مکرر چشمی هستند فقط با معاینه تخصصی قابل تشخیص هستند‌. افرادی که هر روز سردردهای طولانی در حد خفیف یا متوسط را تجربه می‌کنند حتما باید از نظر وجود انحرافات مخفی چشم معاینه شوند.

۳. مشکلات عضلات چشم و رفلکس‌های چشمی:
مشکلات مربوط به سیستم تطابق و سیستم تقارب چشم به طور رایج باعث خستگی چشم و سردرد می‌شود. سیستم تطابق در واقع قابلیت تمرکز و واضح کردن دید چشم در فواصل مختلف است. وظیفه سیستم تقارب نیز تنظیم حرکات کره چشم از نگاه دور به نگاه نزدیک است. هر دو سیستم تطابق و تقارب چشم از مجموعه‌ای از عضلات و اعصاب تشکیل شده است که اگر هماهنگی و عملکرد این سیستم‌ها به هم بریزد می‌تواند باعث ایجاد سردرد شود. این نوع اختلالات فقط در معاینات دقیق تخصصی قابل تشخیص هستند و در تمام بیمارانی که دچار سردرد هستند باید مورد بررسی قرار گیرند. درمان این اختلالات باعث فروکش شدن سردردها و در نهایت حذف کامل سردرد می‌شود.

۴. عفونت ها و التهابات چشمی:
اگر التهاب و عفونت‌های نسبتا شدید در بافت‌های مختلف چشم از جمله قرنیه، صلبیه، عنبیه و غیره اتفاق بیفتد معمولاً باعث ایجاد سردرد نیز می‌شود. از این میان التهابات مربوط به صلبیه و عنبیه ارتباط قوی‌تری با رخداد سردرد دارد. التهابات چشمی در حالت شدید خود علاوه بر ایجاد درد و ناراحتی در چشم باعث ایجاد درد در اطراف چشم، صورت و حتی سر نیز بشوند. با کم شدن التهاب در چشم معمولا شدت سردرد نیز کمتر می‌شود و در نهایت از بین می‌رود. بیماری‌های از جمله اسکلریت (التهاب یا عفونت صلبیه)، یووئیت (التهاب قسمت‌های رنگدانه‌ای چشم مانند عنبیه) و کراتیت (التهاب و عفونت قرنیه) در خیلی از موارد با سردرد همراه می‌شوند که شدت سردرد در برخی انواع اسکلریت بسیار شدید بوده و خارج از حد تحمل بیمار می‌باشد.

۵. گلوکوم یا آب سیاه:
بیماری گلوکوم که به دلیل افزایش فشار داخل چشم رخ می‌دهد اگر به صورت حاد و ناگهانی شروع شود‌ باعث ایجاد سردرد شدید نیز می‌شود. باید توجه شود که همه انواع این بیماری با سردرد همراه نیست. این بیماری فقط زمانی که به صورت حاد و ناگهانی اتفاق بیفتد و فشار داخل چشم با سرعت افزایش پیدا کند با یک سردرد بسیار شدید همراه خواهد شد. درد شدید چشم، تاری دید، هاله بینی اطراف نورها، قرمزی شدید همان چشم، سردرد شدید سمت چشم مبتلا به همراه حالت تهوع و استفراغ نشانه‌های تشخیصی این بیماری هست.

اگر سردرد دارید باید مراجعه کنید تا ابتدا علت سردرد شما بررسی شود. اگر به دلیل مشکلات چشمی باشد تمام درمانهای لازم انجام می‌گیرد. اگر چنانچه غیرچشمی باشد به متخصصین دیگر ارجاع می‌شود. با توجه به گسترده بودن علل سردرد تیمی از متخصصین برای تشخیص و درمان معمولا درگیر می‌شوند. سردردهای چشمی با درمان‌های چشمی رفع می‌شود. یکسری سردردها نیازی به درمان ندارند خود به خود رفع می‌شوند. برای مثال سردرد ناشی از قورت دادن خوراکی منجمد مانند بستنی، یک سردرد موقتی و گذراست. برخی سردردها مربوط به متخصصین عفونی، برخی مربوط به متخصصین داخلی، برخی متخصصین اعصاب و برخی گوش و حلق و بینی و برخی دیگر به متخصصین قلب و عروق مربوط می‌شود. بر اساس نوع سردرد احتمالی، اگر چشم شما سالم باشد ادامه روند تشخیص و درمان به متخصصین مربوطه ارجاع می‌شود‌.

واژگان کلیدی: سردرد، سردرد چشمی، سردرد میگرن، سردرد سینوزیت، سردرد تنشی، انحراف چشم، ضعیفی چشم، چشم درد، گلوکوم، سردرد خطرناک، سردرد خفیف، فوریا، تروپیا، آستیگماتیسم