معاینات ضروری کودکان و پیشگیری از نابینایی

معاینات ضروری کودکان و پیشگیری از نابینایی

زمانی که نوزاد متولد می شود رشد و تکامل چشم با سرعت پیش می رود. چشم و سیستم بینایی هر روز کامل تر می شود و این تکامل در یک سال اول زندگی بسیار سرنوشت ساز می باشد. البته که تغییرات تکاملی چشم تا بعد از ۲۰ سالگی نیز ادامه دارد اما آنچه که خیلی حیاتی هست روند رشد بینایی در سن زیر ۳ سال عالی الخصوص زیر یک سالگی می باشد. تغییراتی که در سه ماه اول زندگی از نظر تکاملی در سیستم بینایی انسان رخ می دهد بسیار حائز اهمیت است و اگر این روند به خوبی انجام نگیرد می تواند باعث نابینایی دائمی گردد.

برای اینکه روند تکامل بینایی به درستی اتفاق بیفتد و مسیرهای عصبی بینایی از چشم تا مغز به درستی شکل بگیرد چشم ها باید تصویر واضح از دنیای اطراف خود داشته باشند.  اگر چنانچه مشکلی اعم از ضعیفی چشم، انحراف چشم، آب مروارید، کدورت قرنیه، افتادگی پلک یا هر عامل دیگری در چشم وجود داشته باشد و باعث تاری دید شدید شود روند تکامل چشم را مختل می کند و می تواند با ایجاد تنبلی چشم منجر به نابینایی دائمی شود‌. بنابراین در تمام نوزادان و کودکان انجام معاینات مرتب چشم یک ضرورت تلقی می شود و هرگونه سهل انگاری در این زمینه می تواند عواقب جبران ناپذیری را در سیستم بینایی کودک ایجاد کند. برای کشف اختلالات چشمی در نوزادان و کودکان انجام معاینات مرتب ضروری است. از آنجایی که بسیاری از مشکلات چشمی خطرناک در کودکان هیچ علامت و نشانه ای ندارد بنابراین انجام معاینات و مرتب در زمان های مقرر در خیلی از موارد تنها راه تشخیص این اختلالات می باشد. مهمترین معاینات ضروری در کودکان به شرح زیر می باشد:

اولین معاینه، در هفته اول تولد:
اولین معاینه مهم در روزهای اول تولد انجام میشود و کودک از نظر سلامت عمومی چشم و وجود یک سری بیماری های مادرزادی از جمله آب مروارید، آب سیاه، مشکلات تکاملی چشم، عفونت های مادرزادی و غیره مورد بررسی قرار می گیرد. اگر در این ایام مشکلی در چشم وجود داشته باشد اما تشخیص داده نشود و تشخیص آن به بعد از یکسالگی به تاخیر بیفتد قطعا باعث نابینایی خواهد شد. بنابراین توصیه می شود حتماً معاینه در این سنین را جدی بگیرید.

معاینه شش ماهگی:
اگر چشم کودک در معاینات نوزادی سالم باشد دومین معاینه بسیار مهم کودک در سن ۶ ماهگی انجام می‌شود. این معاینه شامل بررسی سلامتی چشم و میزان تیزبینی و همچنین بررسی ضعیفی چشم، تنبلی چشم و انحراف چشم است. از آنجایی که اکثر عملکردهای چشمی و رفلکس های بینایی در سن شش ماهگی تکامل می یابد و بالغ می شود از این رو انجام معاینه دقیق در این برهه بسیار حیاتی است. هرگونه مشکلی در این معاینه وجود داشته باشد بلافاصله باید اقدام درمانی شروع شود و تدابیر درمانی اتخاذ شود.

معاینات شش ماهگی تا سه سالگی:
اگر در سن ۶ ماهگی چشم کودک دچار مشکل باشد که درمان آن براساس نوع مشکل آغاز می‌شود و پیگیری های بعدی تعیین می شود. اما اگر در سن ۶ ماهگی چشم کودک سالم باشد توصیه می شود معاینات مرتب به صورت شش ماهه تا سن ۳ سالگی ادامه پیدا کند. این مورد در کودکانی که سابقه خانوادگی مشکلات چشمی دارند و خویشاوندان درجه اولشان مبتلا به مشکلاتی از قبیل ضعیفی چشم، انحراف چشم یا دیگری بیماریهای چشمی هستند ضرورت بیشتری پیدا می کند. خیلی از موارد انحراف چشم و تنبلی چشم در این دوران اتفاق می افتد و اگر تشخیص به موقع انجام نشود درمان در آینده بسیار مشکل می شود.

معاینات سالیانه تا ۷ سالگی:
بعد از اتمام سه سالگی، معاینات سالیانه تا سن ۷ سالگی انجام شود با این روند هرگونه اتفاق جدید در چشم و سیستم بینایی کودکان ردیابی می شود و درمان های مقتضی در زمان مناسب خود انجام می پذیرد. اما اگر در معاینات چشمی سهل‌انگاری شود ممکن است وجود یک اختلال چشمی نادیده گرفته شود و همین اختلال باعث عواقب بعدی مانند تنبلی و انحراف چشم گردد و درمان آن در سنین بالاتر ایجاد چالش کند. از آنجایی که بالاترین سن تشکیل تنبلی چشم ۷ سالگی می باشد و بعد از ۷ سالگی احتمال شکل گیری تنبلی چشم بسیار کم هست رعایت روند مرتب معاینات تا این سن بسیار مهم است.از آنجایی که خیلی از مشکلات چشمی خطرناک در کودکان و نوزادان هیچگونه علامت و نشانه بارزی را به والدین نشان نمی دهد، اکیداً توصیه می کنیم حتی اگر فکر می کنید نوزاد یا کودک شما از نظر چشمی هیچ مشکلی ندارد حتماً معاینات مرتب را جدی بگیرید تا سلامتی چشم فرزند شما دچار مخاطره نگردد.
لازم به ذکر است تمام معاینات تخصصی نوزادان و کودکان از سنین یک روزگی تا سنین بالاتر در کلینیک دکتر اسهرلوس انجام می پذیرد. شما می توانید با مراجعه به کلینیک ما از معاینات تخصصی کودکان بهره مند شوید.

واژگان کلیدی این مقاله:
معاینه چشم، چشم نوزادان، چشم کودکان، تنبلی چشم، انحراف چشم، نابینایی کودکان، نابینایی، آب مروارید مادرزادی، معاینات مرتب کودکان